Podczas 15. Europejskiego Kongresu Małych i Średnich Przedsiębiorstw w Katowicach odbył się panel dyskusyjny poświęcony polubownym sposobom rozwiązywania sporów pod tytułem:
„Polubowne sposoby rozwiązywania sporów. Prawdziwa szansa czy tylko teoria”. Wydarzenie zgromadziło przedstawicieli środowisk prawniczych, naukowych i biznesu, a Śląskie Centrum Arbitrażu i Mediacji Fundacji WPiA UŚ było jednym z kluczowych partnerów merytorycznych spotkania.

W pierwszej części panelu, zatytułowanej „Mediacje… i co dalej?”, uczestnicy skupili się na roli mediacji w praktyce obrotu gospodarczego oraz w systemie wymiaru sprawiedliwości. Dr Krzysztof Koj przedstawił wprowadzenie dotyczące istoty i genezy sporu, a następnie głos zabrali eksperci związani ze Śląskim CAM – dr Anna Bicz-Kordonets, Dyrektorka Centrum, oraz dr hab. Andrzej Torbus, prof. UŚ, którzy omówili praktyczne aspekty mediacji, jej korzyści i ograniczenia, podkreślając, że Śląsk jest obszarem, na którym mediacja na trwałe wpisała się w kulturę rozwiązywania sporów.

Do dyskusji włączyli się również przedstawiciele samorządu zawodowego oraz środowiska mediatorów. R.pr. Piotr Zarzecki, reprezentujący Okręgową Izbę Radców Prawnych w Katowicach, zwrócił uwagę na znaczenie współpracy Izby ze Śląskim CAM oraz rosnącą rolę mediacji w praktyce radców prawnych. Dr Urszula Torbus, mediatorka Śląskiego CAM, wskazała z kolei na szczególne znaczenie mediacji w sporach pracowniczych oraz ich obligatoryjność w sporach zbiorowych. Istotny głos w zakresie mediacji administracyjnych zabrał Prezes Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, dr Krzysztof Kandut, akcentując potrzebę większej popularyzacji ugód administracyjnych oraz większego zaangażowania pełnomocników w wykorzystywanie istniejących rozwiązań prawnych.

Ważnym elementem rozmowy była także nowelizacja przepisów i wprowadzenie obowiązku podejmowania mediacji w sprawach budowlanych. Sędzia Sądu Rejonowego w Katowicach dr Patrycja Dolniak oraz r.pr. Katarzyna Sabynicz, reprezentująca Śląską Izbę Budownictwa, podkreśliły znaczenie mediacji w skomplikowanych sporach budowlanych oraz wskazały na praktyczne wyzwania i szanse, jakie niesie za sobą ten obowiązek.

Druga część spotkania – „Sąd arbitrażowy… i milczenie sądów” – poświęcona została arbitrażowi jako realnej alternatywie dla sądownictwa powszechnego. Dr hab. Maciej de Abgaro Zachariasiewicz omówił podstawowe założenia postępowania arbitrażowego, zwracając uwagę na możliwość wyboru arbitra, elastyczność procedury, neutralność miejsca i języka postępowania oraz na fakt, że wyrok sądu arbitrażowego ma moc równoważną wyrokowi sądu powszechnego i podlega jedynie ograniczonej kontroli.

Sędziowie sądów powszechnych – Prezes Sądu Okręgowego w Katowicach sędzia Agata Stankiewicz-Rataj oraz sędzia Sądu Okręgowego w Gliwicach dr Łukasz Zamojski – zwrócili uwagę na rosnące znaczenie arbitrażu w obliczu przeciążenia sądów i przewlekłości postępowań. Podkreślili również rolę posiedzenia przygotowawczego jako instrumentu sprzyjającego dialogowi, a także znaczenie przepisów umożliwiających przekształcenie nieprawomocnego wyroku w tytuł zabezpieczenia w sprawach gospodarczych.

Prezes Sądu Arbitrażowego przy Regionalnej Izbie Gospodarczej w Katowicach, adw. Krzysztof Sawicki, wskazał na bariery w rozwoju arbitrażu w Polsce – w szczególności brak świadomości wśród przedsiębiorców oraz rezerwę części środowiska prawniczego. Jednocześnie podkreślił, że zarówno w mediacji, jak i w arbitrażu rola pełnomocnika nie maleje, lecz rośnie, także w wymiarze ekonomicznym. Zwrócił też uwagę na niewykorzystywany potencjał tzw. konwersji, czyli przenoszenia spraw już toczących się przed sądem powszechnym do sądu arbitrażowego.

Spotkanie zamknęła perspektywa kompetencji miękkich. Mentor i coach Wojciech Semmerling zaakcentował, jak ważne w pracy mediatorów, arbitrów i sędziów są umiejętności takie jak aktywne słuchanie, zadawanie pytań otwartych, odporność psychiczna i rezyliencja. To właśnie one, obok wiedzy merytorycznej, decydują o jakości dialogu i skuteczności polubownych sposobów rozwiązywania sporów.

Udział Śląskiego Centrum Arbitrażu i Mediacji w tym wydarzeniu doskonale wpisuje się w naszą misję promocji mediacji i arbitrażu jako nowoczesnych, efektywnych i relacyjnych form rozwiązywania sporów. Katowice po raz kolejny pokazały, że stawiają na dialog, współpracę i budowanie mostów pomiędzy biznesem, nauką i praktyką wymiaru sprawiedliwości.

Zdjęcia: Europerspektywy.eu (https://europerspektywy.eu/sad-arbitrazowy-skuteczna-alternatywa-dla-sadu/)